Arhivsko ogledalo prošlosti – Počeci sportskog života u Pirotu

Pirotski sportski savez je velika porodica koja okuplja više od pedeset klubova u dvadeset različitih sportskih disciplina. Nema zvaničnih podataka o ukupnom broju sportista, ali kada se ima u vidu da se u većini ovih klubova radi sa nekoliko starosnih kategorija (pioniri, kadeti, juniori, seniori), jasno je kolika je masovnost i kakvu takmičarsku bazu sačinjava naš kraj.

Za početak nastanka sportskih društava može se uzeti 1903. godina, formiranjem sokolskog društva „Dušan Silni“. Članovi su bili uglavnom učenici Pirotske gimnazije, a školske 1909/1910. u nastavu je uvršćen predmet gimnastika. U dvorištu Gimnazije, avgusta 1921. godine, sagrađena je fiskulturna sala „Sokolana“. Pavle Nikolić zvani Francuz, 1919. godine doneo je u Pirot prvu fudbalsku loptu, a već naredene godine formiran je prvi loptački klub „Omladinac“ koji je kasnije prerastao u sportsko društvo. Kada je 1928. godine formiran loptački klub „Jedinstvo“ iz Nove Male, rođeno je veliko rivalstvo. Marta 1932. godine stvorena je „Nišavska loptačka župa“ koju je sačinjavalo pet klubova: „Omladinac“, „Jedinstvo“, „Pobeda“, „Napredak-Bela Palanka“ i „Gnjilan“. Intezivan razvoj sporta u pirotskom kraju usledio je nakon Drugog svetskog rata.

U martu 1945. godine osnovano je fiskulturno društvo „Crvena Zvezda“ čiji je fudbalski klub formiran od bivših igrača „Omladinca“ i „Pobede“. Iste godine u maju, formira se još jedno sportsko društvo „Radnički“, a pored fudbalske formirane su i sekcije za stoni tenis, šah, atletiku, gimnastiku i biciklizam. Zbog izuzetno teških uslova za život i rad, dolazi do fuzije ovih društava, pod nazivom Sprotsko društvo „Proleter“, avgusta 1948.godine. Fudbalskom klubu vraćeno je ime „Radnički“. Pored fudbala polako se pojavljuju i drugi sportovi. Početkom pedesetih godina dvadesetog veka, profesori i učenici pirotske gimnazije pokrenuli su društvo telesnog vaspitanja „Partizan“ koje je imalo sekcije za odbojku, stoni tenis, atletiku, gimnastiku i smučanje. Kada je 1952. godine grupa srednjoškolaca iz Pirota učestvovala na radnoj akciji na Vlasini upoznala se sa košarkom. Po povratku u Pirot počinju da se bave ovim sportom. Novembra 1954. godine osniva se Košarkaški klub „Partizan“, koji 1961. godine menja ime u Košarkaški klub „Pirot“. Pored košarke u dvorištu pirotske gimnazije, počeo je da se igra i rukomet. Prve utakmice odigrane su 1956. godine, a već naredne godine formirana je gradska liga.

tekst i foto – Istorijski arhiv Pirota