ANTOLOGIJSKA FOTOGRAFIJA – priča o porodici Mite Gage

Evo jedne antologijske fotografije iz 1898. godine – najstarije koju smo našli a da je iz Toplog Dola. Na njoj je KOSTA MLADENOVIĆ GAGA (1835-1906) sa suprugom Nedeljom i prodicom svog sina Nikole ( unuk Dimitrije Mita Gaga – desno!) Postoje pioniri i vizionari u svakoj oblasti ljudskog života. Često to i ne zavisi samo do obrazovanja htenja samog čoveka već od priorodnog dara a često i božanske i unapred date sudbine koja je nekom čoveku SUDBINOM određena.

Ko je Kosta Mladenović Gaga – čovek koji je utemeljio Topli Do?
Unuk je hajduka Mladena Gage po kojem familija nosi prekor Gađini, bio je čuveni hajduk sa Stare planine. Mladen Gaga je podigao porodičnu kuću u Toplom Dolu od čvrstog materijala još 1800 godine.
Kosta Gaga se ipak obogatio u drugoj polovini 19.veka preprodajući velika stada koza i jaraca sa Stare planine grčkim trgovcima u Solunu, Egipćanima u Aleksandriji i Turcima u Istanbulu, i kupujući i preprodajući štavljenu kožu i druge proizvode.
Zajedno sa sveštenikom Đorđem Ignjatovićem predvodio je pobunu protiv Turaka 1876. godine kada se stotinak Toplodolaca oduprlo višestruko nadmoćnijem turskom bašibozuku.
Shvatio je na vreme da dolazi novo vreme trgovine, znanja i tehnologije i u tom pravcu izabrao je da docnije usmeri i svog NAJTALENTOVANIEJG UNUKA Dimtirija Mladenovića Gagu koji će svojim radom i preduzetništvom zauvek promeniti pirotski kraj. Vodio ga je na trgovačka putovanja u Aziju i Afriku i školovao u Solunu i Švajcarskoj.
Bio je jedan od predvodnika obnove Toplog Dola. Na izborima februara 1893. izabran je kao ,,težak“za narodnog poslanika. Između 136 poslanika iz cele Srbije Topli Do je imao jednog i to je bilo veliko priznanje za samo mesto. No, on se nije odao politici već je nastavio da unapređuje stočarstvo. Kako bi pospešio proizvodnju kačkavalja i unapredio kvalitet proizvodnje unajmio je dobre grčke majstore. Najviše zahvaljujući njegovom novcu i zalaganju na temeljima starog hrama obnovljena je od Turaka spaljena 1876. Crkva Svete Paraskeve i sazidana od tvrdog materijala (1899-1903).
Njegov grob se nalazi u porti Crkve Svete Paraskeve čije fasadu i krov obnovismo 2019-2020. leta Gospodnjeg. I to selu donese slogu, preporod i razvoj, piše istoričar dr Srđan Cvetković, poreklom Toplodolac.

Fotografija je inače vlasništvo potomaka Mite Gage, a dr Cvetkoviću je na korišćenje ustupila Slavica Zrnić.