U svečanoj Sali Gimnazije premijerno prikazan dokumentarni film ,,dr Nadežda Stanojević, prva žena pedijatar u Srbiji”
U svečanoj Sali pirotske Gimnazije sinoć je premijerno prikazan dokumentarni film ,,dr Nadežda Stanojević, prva žena pedijatar u Srbiji”, u produkciji Miloja Nešića. Dr Nadežda Stojanović bila je prva žena iz Srbije koja je završila medicinski fakultet u Petrogradu početkom XX veka i prva žena koja je specijalizirala pedijatriju u Parizu, prva je u istočnoj Evropi primenila BCG vakcinu protiv tuberkuloze kod dece. Odlikovana je heroina oba balkanska i Prvog svetskog rata, osnovala je prvo savetovalište za majke i bebe, Institut za neonatologiju, pisala udžbenike o nezi dece, u poznim godinama plaćala od svoje penzije stipendije najboljim studentkinjama medicine.
Miloje Nešić, autor filma o dr Nadeždi Stanojević, prvoj ženi pedijatru u Srbiji, kaže da je film zapravo školski čas koji čine tri priče. Jedna je priča istoričara Dejana Ćirića koji govori o poreklu porodice Stanojević, njihovom dolasku sa područja Vlasinskog jezera na područje današnjeg Trna u Bugarskoj a zatim, nakon Berlinskog kongresa 1878. godine kada je veliki broj porodica prelazio sa jedne strane granice na drugu, porodica Stanojević dolazi u Pirot. Ćirić govori o Nadeždinom životu i odrastanju i o odlasku Nadežde i njenog brata Vladimira na dalje školovanje u Niš i kasnije u Petrograd.
O dr Nadeždi i njenom profesionalnom iskustvu govori doktorka Jelena Jovanović – Simić, kustos Muzeja Srpskog lekarskog društva u. Dr Nadežda Stojanović je prva žena iz Srbije koja je završila medicinski fakultet u Rusiji, u Petrogradu, koji je tada bio otvoren, dok je njen brat Vladimir završio u Petrogradu medicinsku vojnu akademiju. Po povratku u Srbiju počinju Balkanski ratovi i brat i sestra bivaju mobilisani, Vladimir kao oficir saniteta Srpske vojske a Nadežda kao civilni lekar koju su vojne vlasti angažovale da radi kao upravnik vojne bolnice u rodnom Pirotu. Sa 24 godine dolazi u Pirot gde je upravo u zgradi pirotske Gimnazije bila smeštena vojna bolnica. Ona je bila jedini lekar, zadužena i za ranjenike i za civile na području celog pirotskog kraja.
Nadežda je odlikovana heroina oba Balkanska rata. Tokom Prvom svetskog rata bila je upravnik vojne bolnice u Užicu, 1915. se razbolela od tifusa, sa ozbiljnim posledicama brzo se vratila i nastavilla rad u bolnici u Valjevu i kasnije u Čačku. 1918. godine kao lekar dobrovoljac odlazi u Sandžak gde je besnela epidemija tifusa i španskog groznice, gde je lečila muslimanske žene koje nisu želele da ih leče muški lekari. Po njoj i danas glavna ulica u Sjenici nosi ime.
Dr Nadežda Stojanović je dala izuzetan doprinos razvoju srpske medicine. Od 1920. bila je u Parizu gde je specijalizirala pedijatriju, i postala prva žena pedijatar u Srbiji a zatim je osnovala brojne zdravstvene institucije. Ona je prva na području cele jugoistočne Evrope 1926. godine primenila BCG vakcinu protiv tuberkuloze kod dece.
Radila je u u brojnim zdravstvenim institucijama, radila je i kao prosvetitelj, napisala je veliki broj knjiga i udžbenika o nezi deteta. Osnivač je prvog savetovališta za majku i dete koje je kasnije postalo standard pa i danas u svim zdravstvenim centrima postoje takva savetovališta.
Dr Nadežda Stojanović je sa profesorom Vukanom Čupićem po kome nosi ime Institut za majku i dete u Beogradu, uticala na brojne lekare da specijaliziraju pedijatriju i dođu da rade u Pirot. Tako je Pirot pre pedesetak godina ima imao sjajnu plejadu pedijatara o kojoj se u Beogradu govorilo kao pirotskoj školi pedijatrije.
Promocija filma o Piroćanki, prvoj ženi pedijatru u Srbiji održana je u organizaciji Društva za negovanje tradicija oslobodilačkih ratova Srbije do 1018. godine, Gimnazije Pirot i Gradske organizacije penzionera.
Foto: Ilija Lika Pejčić
